Nghẽn cổ chai trên PC là gì, và làm thế nào để tránh hiện tượng này?

1. Nghẽn cổ chai là gì?

Hiện tượng nghẽn cổ chai (bottleneck) xảy ra khi một trong những linh kiện phần cứng của hệ thống máy tính không bắt kịp tiến độ làm việc của các thành phần khác. Do đó, linh kiện này vô tình trở thành điểm tắc nghẽn hiệu năng và làm cho toàn bộ hệ thống bị chậm nhịp.

Trong một hệ thống máy tính thì hiện tượng này xảy ra phổ biến khi có sự chệch nhịp giữa hai linh kiện là CPU và VGA – những thành phần có yếu tố tác động quan trọng tới trải nghiệm game của chúng ta.

2. Nguyên nhân máy tính bị nghẽn cổ chai

Ngày nay, khi nhắc đến nghẽn cổ chai thì nguyên nhân chủ yếu đến từ sự chênh lệch hiệu năng giữa VGA (card màn hình) và CPU (vi xử lý máy tính). Ngoài ra còn những nguyên nhân khác gây nghẽn cổ chai như RAM, tốc độ ổ cứng,... Tuy nhiên lớn nhất vẫn là đến từ VGA và CPU vì đây là 2 thành phần chính ảnh hưởng nhiều nhất đến hiệu năng chơi game của máy tính.

Khi chơi game, CPU sẽ làm việc như một bộ não để phác họa (dựng kịch bản) nên những khung cảnh trong game. Còn VGA sẽ có trách nhiệm “vẽ” những phác họa đó thành những hình ảnh mà chúng ta thấy trên màn hình. Nếu một trong hai linh kiện này hoạt động không đồng điệu với nhau sẽ gây nên hiện tượng nghẽn cổ chai, gây ra giật lag, xé hình khi chúng ta chơi game.

Khi CPU chậm hơn VGA, tốc độ dựng kịch bản của CPU sẽ chậm hơn tốc độ vẽ của VGA, khiến VGA phải “đợi” CPU dựng kịch bản xong thì mới vẽ tiếp được. Đây là nguyên nhân chính khiến khung hình bị giật lag, CPU phải hoạt động hết 100% công suất nhưng vẫn không đáp ứng được tốc độ dựng hình quá nhanh của VGA. Hiện tượng nghẽn cổ chai này cũng xảy ra đối với trường hợp ngược lại.

Để các bạn hình dung rõ hơn về hiện tượng nghẽn cổ chai, mình sẽ có ví dụ như sau: Cùng một cấu hình là CPU i7 7500U giống nhau nhưng khác nhau về card đồ họa VGA (GTX 1050Ti và GTX 1080). Bạn có thể quan sát hình bên dưới.

Trong cùng một cấu hình và cùng một tựa game, khác VGA thì với máy tính chạy card GTX 1050ti có thể hoạt động đến 91% hiệu năng trong khi cấu hình GTX 1080 chỉ đạt 72%. Điều này có nghĩa là gần 30% hiệu suất của card đã bị lãng phí. Đây chính là hiện tượng nghẽn cổ chai trên máy tính.

3. Cách kiểm tra nghẽn cổ chai đơn giản

Để xác định xem mình có gặp phải hiện tượng nghẽn cổ chai, bạn hãy sử dụng công cụ Bottleneck Calculator của trang web PC-builds.com. Đây là website khá nổi tiếng với game thủ trong việc kiểm tra nghẽn cổ chai PC.

Bạn có thể căn cứ theo một số mốc dưới đây để xác định xem máy tính của mình có gặp phải tình trạng nghẽn cổ chai hay không:

Mức 0% -10%: Không bị nghẽn cổ chai (hoặc ở ngưỡng ít, không ảnh hưởng).

Từ 10% - 60%: Nghẽn ở mức khá nặng, tác động xấu đến hiệu suất toàn hệ thống.

Từ 60% - 100%: Nghẽn cổ chai hoàn toàn, bạn cần kiểm tra lại cấu hình máy tính của mình.

4. Gợi ý chọn phần cứng để hạn chế nghẽn cổ chai

Khi bạn mua laptop hay PC đồng bộ được xây dựng cấu hình sẵn thì bạn không cần phải quá lo lắng về việc nghẽn cổ chai nữa, tất cả đã được các hãng tinh chỉnh và tối ưu nhất có thể.Còn nếu bạn đang tính build cho mình một bộ PC chơi game thì nên lưu ý cách chọn phần cứng như sau:

• CPU:

Nhu cầu về CPU của một người lâu lâu chơi game và một người chơi game thường xuyên và có cả live stream sẽ rất khác nhau. Hãy dựa vào nhu cầu và hầu bao của mình và chọn những CPU phù hợp.

Ví dụ, đối với người chỉ chơi game và không livestream thì CPU có 4 nhân là vừa đủ với nhu cầu, còn với người chơi game có cả livestream thì sẽ cần những CPU mạnh hơn với 6 nhân hay thậm chí là 8 nhân mới đáp ứng được yêu cầu.Sau khi chọn được CPU phù hợp với nhu cầu, ta hãy chuyển qua chọn VGA cho bộ máy tính của mình.

• VGA:

Để không bị nghẽn cổ chai, VGA bạn chọn nên phù hợp với CPU bạn đã chọn trước đó. CPU và VGA phù hợp sẽ giúp máy tính của bạn chạy với công suất tối đa mà không lo bị nghẽn cổ chai.

Ví dụ, CPU Intel Core i5 tầm trung sẽ phù hợp với VGA Geforce RTX 3060 hơn là RTX 3090. RTX 3090 là một card đồ họa cao cấp nên sẽ phù hợp hơn với CPU Intel Core i9 trở lên, giúp phát huy tối đa sức mạnh của VGA.

• RAM:

Đối với hầu hết các game hiện nay thì mức 8GB RAM là mức cơ bản để đáp ứng nhu cầu chơi game của bạn. Trong tương lai, các game yêu cầu cấu hình ngày càng nặng thì 16GB RAM sẽ là mức phù hợp hơn nếu bạn muốn một cỗ máy chơi game lâu dài.

• SSD/HDD:

Hiện nay thì việc trang bị SSD cho một chiếc máy tính đã trở thành tiêu chuẩn không thể thiếu. Trang bị SSD cho một chiếc máy tính sẽ giúp máy khởi động nhanh hơn, vào game nhanh hơn đáng kể so với một chiếc HDD. Tuy nhiên HDD lại sở hữu ưu điểm là giá thành rẻ hơn khá nhiều. Với cùng một mức giá, HDD sẽ cho dung lượng lưu trữ cao gấp nhiều lần SSD. Vì vậy, hãy tùy vào nhu cầu và túi tiền của bạn để lựa chọn SSD và HDD đúng với nhu cầu nhé!

• Màn hình:

Màn hình máy tính cũng là một thứ không thể thiếu khi build một bộ PC. Hãy chọn một chiếc màn hình mà bạn đảm bảo cấu hình máy tính của bạn sẽ đáp ứng được. Màn hình Full HD tần số quét 144hz sẽ là tiêu chuẩn của một chiếc máy tính chơi game ngày nay. Ngoài ra, bạn có thể chọn màn hình có độ phân giải 2K hay thậm chí 4K nếu cấu hình máy tính của bạn đủ mạnh để đáp ứng được chúng.

• Phần cứng khác:

Ngoài các linh kiện chính ảnh hưởng đến việc chơi game trên thì các linh kiện Khác cũng cần được cân nhắc hợp lý để tạo nên một bộ PC hoàn chỉnh.

Ví dụ như nguồn máy tính cũng cực kỳ quan trọng. Một bộ nguồn tốt sẽ giúp duy trì hiệu suất máy và đảm bảo tuổi thọ của các linh kiện bên trong.Mainboard (bó mạch chủ) có thể không ảnh hưởng đến việc trải nghiệm máy tính của bạn, nhưng một chiếc mainboard tốt sẽ giúp bạn dễ dàng nâng cấp phần cứng, thay thế linh kiện sau này. Một số loại mainboard cao cấp còn cung cấp khả năng ép xung máy tính, giúp tăng được hiệu năng máy khi chơi game.

Một dàn máy cân bằng không chỉ đem lại cho bạn trải nghiệm chơi game tốt hơn, mà nó còn đảm bảo rằng luôn chạy ở hiệu năng tối đa bất kể bạn dùng nó cho mục đích gì. Hi vọng rằng bài viết này  đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nghẽn cổ chai và cách khắc phục nó.

♦ XEM THÊM CÁC BỘ PC GAMING ĐANG ĐƯỢC KHUYẾN MẠI ĐẶC BIỆT TẠI MYBOSS COMPUTER ♦